Zasada działania docisku sprzęgła

Tarcza dociskowa sprzęgła, inaczej docisk sprzęgła, jest ważnym elementem sprzęgła tarczowego. Jej odpowiednie działanie wpływa na tarczę sprzęgła, koło zamachowe i łożysko oporowe albo wysprzęglik centralny. Zadanie docisku sprzęgła polega na utrzymaniu tarczy sprzęgła przy kole zamachowym – wtedy, za pomocą zjawiska tarcia, moc silnika przekazana jest między tymi dwoma elementami, to jest z koła zamachowego na tarczę sprzęgła. Tarcza sprzęgła następnie podaje moc na wałek sprzęgłowy skrzyni, kończąc działanie całego układu.

Jak zbudowana jest tarcza dociskowa sprzęgła?

Docisk sprzęgła pracuje na zasadzie tarcia, jego niezbędnym elementem jest więc tzw. tarcza cierna, która ściśle przylega do koła zamachowego silnika, przekazując moment obrotowy na wałek skrzyni biegów. Nie może być ona jednak nieruchoma, docisk sprzęgła musi posiadać elementy, które odsuwają tarczę cierną od koła zamachowego – w chwili odłączenia napędu na przykład podczas postoju z pracującym silnikiem oraz gdy zmieniasz biegi. Aby do tego dopuścić, docisk sprzęgła korzysta z mechanizmu, składającego się z dźwigienek i sprężyny membranowej, których współpraca odsuwa tarczę od koła zamachowego. Wysprzęglik bądź łożysko naciska na sprężynę, dźwigienki wtedy odsuwają tarczę. W niektórych konstrukcjach zasada działania jest odwrotna – łożysko nie naciska sprężyny, a odciąga ją – są to tzw. sprzęgła ciągnione.

Dodatkowa rola docisku sprzęgła

Kiedy tarcza cierna nie ma już kontaktu z kołem zamachowym, nie przenosi momentu obrotowego i napęd się rozłącza. Producenci nowoczesnych aut wprowadzili innowacyjne systemy oszczędzające sprzęgło. W nowoczesnych konstrukcjach samonastawnych docisk sprzęgła odgrywa ważną rolę – niweluje efekt zużywania się okładzin ciernych tarczy ciernej. Nawet wysoki stopień ich zużycia nie stanowi dla kierowcy problemu, ponieważ nie odczuwa on zmiany w działaniu pedału sprzęgła – nie „bierze” ono wyżej.

Kiedy docisk sprzęgła jest zużyty?

Tarcza dociskowa sprzęgła to element eksploatacyjny auta, jej zużycie trwa właściwie cały czas w trakcie codziennej jazdy. Najczęstsze problemy to zużycie powierzchni ciernej bądź sprężyny membranowej. Sprężyna, w wyniku dużego zużycia, traci swoją elastyczność i słabiej dociska tarczę sprzęgła do koła zamachowego, wtedy mówi się, ze sprzęgło się „ślizga”. Łożysko oporowe, naciskające na sprężynę, może w miejscu stykania się z nią zrobić wgłębienie, co również utrudnia prawidłowe działanie układu. Tarcza cierna, a raczej jej okładziny, mogą uszkodzić się w wyniku przegrzania bądź zarysowania.

Co, jeśli nie wymienię docisku na czas?

Poważniejsze awarie docisku sprzęgła mogą uniemożliwić jazdę. Zdarzają się jednak w wyniku nadmiernej eksploatacji zużytych już materiałów. Osłabiona sprężyna, nagle „wykręca się” na drugą stronę – nie można wtedy rozłączyć napędu i dalsza jazda jest niemożliwa.

Czy już powinienem wymienić docisk sprzęgła?

Aby zapewnić sobie bezawaryjną jazdę, docisk sprzęgła należy wymienić wraz ze współpracującymi z nim elementami – tarczą cierną, łożyskiem oporowym bądź wysprzęglikiem centralnym. Jeżeli wymienisz sam docisk sprzęgła, może okazać się, ze któryś z powyższych elementów jest równie wyeksploatowany. Jego awaria w krótkim czasie narazi Cię na kolejną wizytę w warsztacie, czyli zbędny wydatek. Nawet producenci w sprzedaży oferują całe zestawy, rezygnując ze sprzedaży samej tarczy dociskowej. Sam docisk może być nawet droższy niż zestaw wszystkich trzech elementów. Warto zdecydować się na wymianę wszystkich elementów też ze względów praktycznych – dotarcie do samego docisku może być trudnym zadaniem.